Celiakia jest chorobą genetyczną, związaną z nietolerancją glutenu, czyli nietolerancją pszenicy, żyta, jęczmieniu i owsa. U chorych na celiakię dochodzi do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych, niedożywienia i niedoborów składników odżywczych w organizmie, a na końcu do wyniszczania organizmu. Co gorsze, nie istnieje jeden konkretny czynnik wywołujący chorobę. Wiadomo jednak, że choroba jest dziedziczna.
Celiakia może wystąpić w każdym wieku i zdecydowanie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Bardzo często przebiega bezobjawowo, co utrudnia podjęcie szybkiego leczenia. Wyróżniamy trzy postacie celiakii:
1. Celiakia klasyczna – głównym jej objawem jest biegunka, spadek masy ciała, bóle brzucha. Celiakia klasyczna zdecydowanie częściej występuje u dzieci i u osób starszych.
2. Celiakia niema – bezobjawowa.
3. Celiakia ukryta – utajona.
Jeśli pacjent zauważa u siebie pewne objawy powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który podejmie decyzję o konieczności wizyty u specjalisty, czyli do gastroenterologa, który wykona dalsze, bardziej szczegółowe badania dodatkowe. Leczenie celiakii nie jest skomplikowane i sprowadza się do dostosowywania do zaleceń lekarskich. Skuteczną i niekiedy jedyną metodą leczenia jest stosowanie diety bezglutenowej. Choremu zaleca się eliminację zbóż, ich przetwarzanych postaci, a zastąpienie ich innymi produktami bez zawartości glutenu. Producenci oznaczają produkty zawierające gluten przekreślonym kłosem.
Lekarze specjaliści sporządzili dokładną listę produktów, których chorzy powinni i nie powinni spożywać w przypadku wystąpienia u nich celiakii. I tak zaleca się: pieczywo bezglutenowe, pieczywo ryżowe, makaron ryżowy, kaszę gryczaną, mleko, kefir, maślankę, ser biały, jaja, jogurt naturalny, masło, margarynę, wszystkie warzywa i owoce, wszystkie gatunki mięs, ryby, owoce morza, herbatę czarną, herbatę ziołową, wodę mineralną, soki owocowe. Z kolei zabrania się: pieczywo tradycyjne, pieczywo cukiernicze, suszone owoce, konserwy mięsne i rybne, ciasta, ciasteczka, wafle, biszkopty, paluszki, kawę zbożową, niektóre herbatki owocowe i kawy z dodatkiem słodu, piwo.
Celiakia jest chorobą, której nie da się wyleczyć, dlatego chorzy powinni przestrzegać diety bezglutenowej przez całe życie. Nawet niewielkie ustępstwa mogą prowadzić do braku poprawy stanu ogólnego lub do nawrotów objawów chorobowych.