Mianem chorób zakaźnych określa się grupę chorób roślin i zwierząt w tym także ludzi, które są wynikiem zakażenia organizmu czynnikiem chorobotwórczym. W efekcie złamane zostają siły odpornościowe organizmu a do ustroju dostają się bioaktywne toksyny drobnoustrojów.
Wbrew powszechnej opinii choroba zakaźna i zaraźliwa to nie synonimy. Choroba zaraźliwa to choroba zakaźna, która może łatwo przenosić się między organizmami.
Choroby zakaźne są wywoływane m.in. przez drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby, roztocza) oraz toksyczne produkty (jad kiełbasiany) lub inne biologiczne czynniki chorobotwórcze, które ze względu na charakter i sposób szerzenia stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.
Jak rozprzestrzenia się choroba?
Drogi rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych mogą być bardzo różne – mogą się one szerzyć m.in. przez kontakt bezpośredni (z osoby na osobę), drogą kropelkową podczas kaszlu i kichania, przez kontakt seksualny, przez wkłucie bezpośrednio do organizmu, na zakażonej igle czy strzykawce, a także przez owady, które spełniają funkcje nośników.
Epidemie
W XIX wieku prawie wszystkie choroby zakaźne stwarzały realne zagrożenie dla życia ludzi. Epidemie takich chorób jak dżuma, cholera czy ospa dziesiątkowały całe miasta i zmieniały bieg historii.
Postęp cywilizacyjny
XX wiek przyniósł spore zmiany związane z postępem cywilizacyjnym we wszystkich dziedzinach życia w tym także z poprawą warunków sanitarnych rozwojem szczepień ochronnych i produkcją leków przeciwwirusowych, które znacznie zmniejszyły częstotliwość zapadania na choroby zakaźne. Nie wyeliminowały ich jednak całkowicie.
Dziś już wiadomo, że nawet najbardziej rozwinięta ochrona zdrowia nie wyeliminuje czynników zakaźnych ze środowiska człowieka całkowicie. Wciąż pojawiają się nowe choroby zakaźne, takie jak: HIV/AIDS, zespół ostrej niewydolności oddechowej (SARS), tzw. świńska grypa. Te natomiast znane od dawna i uznane właściwie za pokonane mogą przybierać nowe niebezpieczne formy, jak np. gruźlica wielolekooporna czy odporny na metycylinę gronkowiec złocisty.
Profilaktyka
Dlatego tak ważne jest poznanie pierwszych objawów, możliwości profilaktyki i regularne badania okresowe. Nasi lekarze rodzinni powinni być na bieżąco informowani o tym jakie szczepienie przyjmujemy we własnym zakresie aby w razie konieczności wyeliminować te choroby z procesu diagnostycznego.
Egzotyczne wycieczki
Bezwzględnie natomiast trzeba pamiętać o szczepieniach kiedy wyjeżdżamy na wakacje do jakiegoś egzotycznego kraju. Nawet jeśli jakaś choroba już praktycznie tam nie występuje i szansa na jej złapanie jest znikoma nie należy rezygnować ze szczepień. O ile bowiem dla tubylców mogą być nie groźne, o tyle nasze europejskie nieuodpornione na nie organizmy mogą sobie z nimi nie poradzić. Dlatego przed każdym wyjazdem w egzotyczne rejony, obowiązkowo należy przejść cykl szczepień ochronnych. Bez nich wyjazd może okazać się niemożliwy.