Zostawiając drzewo samemu sobie, po pewnym czasie będzie miało tendencję do rośnięcia na wysokość oraz tworzenia nadmiernej ilości liści i gałęzi, co spowoduje zmniejszenie ilości owoców.
Przycinanie przynosi liczne korzyści, m.in.:
- dostosowanie drzewa do wielkości ogrodu i zmuszenie go do przybrania formy pomniejszonej,
- zwiększenie wartości dekoracyjnych drzewa, jego kształt stanie się bardziej regularny i elegancki,
- poprawienie owocowania, poprzez zredukowanie liczby pędów liściastych,
- usprawnienie pracy, w szczególności pielęgnacji drzew, przez utrzymanie ich w odpowiednich rozmiarach.
Termin przycinania
Przycinanie nadające formę stosuje się zaczynając od pierwszych odrośli. Pierwsze cięcie następuje po zasadzeniu, najlepiej w listopadzie lub w następnym roku. Drzewo wzmocni się wtedy i lepiej zniesie ostre cięcia. Ciąć można również w trakcie sezonu wegetacyjnego, aby młodym, giętkim gałęziom nadać określony kierunek. Nie zapanujemy nad rozwojem dojrzałego drzewa, jeżeli nie ograniczymy jego rozmiarów.
Tworzenie otwartej korony
Przez otwartą koronę rozumie się drzewo o naturalnych rozgałęzieniach na szczycie pnia. Rozróżniamy drzewa, których pień ma długość 1,8-2 m (pełne) i drzewa o tzw. „pół gałęzi”, w których korona zaczyna się na wysokości 1,3 m nad ziemią. Sporo drzew z otwartą koroną jest szczepionych „na głowni”, czyli szczycie gałęzi i nie wymaga większego przycinania. Szczep należy zostawić, aby rozwijał się naturalnie. Formując pień należy konsekwentnie usuwać oczka rozwijające się na łodygach. Najlepiej wycinać je nożykiem ogrodniczym. Zabieg ten powtarzamy również na etapie formowania korony, by zachować ulistnione części, które zapewniają rozwój drzewa. Systematycznie usuwamy także poziome pędy, które rosnąc szkodzą pniu. Czas trwania formowania dość silnej gałęzi trwa ok. 3lat. Koronę kształtuje się przycinając szczyt pnia zachowując przy tym najwyżej 3 oczka. Z tak oto przyciętego pnia powinny wyrosnąć trzy główne gałęzie korony, które zachowujemy nienaruszone przez cały sezon. Należy je przyciąć dopiero jesienią, w połowie ich długości, co pobudza rozgałęzianie. Po tych czynnościach pozwalamy drzewu się rozwijać. Możemy w międzyczasie dokonywać cięć pielęgnacyjnych, aby przerzedzić i lepiej uformować koronę.
Tworzenie korony wrzecionowatej
Jest to sposób rozwoju korony na wpół swobodny, który idealnie nadaje się do małych ogrodów. Korona ta modyfikuje klasyczną gruszę lub jabłoń w formę krzaczastą, o centralnym pniu, wzdłuż którego osadzone są boczne gałęzie rosnące ukośnie. Kiedy ugięcie gałęzi jest rozwarte, forma ta nazywa się „kądzielą”.
Na początek sadzimy młodą roślinę jesienią, pamiętając równocześnie o podpierającym paliku, który sprawia, że rośnie ona idealnie pionowo. Usuwamy dokładnie wszystkie oczka do wysokości ok. 60 cm od powierzchni ziemi. Podczas sezonu wegetacyjnego pozwalamy, by gałęzie rozwijały się naturalnie, a pień rosnącego drzewa przywiązujemy stopniowo do palika. Na przełomie grudnia i stycznia robimy cięcie formujące i prześwietlające. Zmniejszamy długość gałęzi bocznych, aby otrzymać kształt piramidalny. Nadmiar gałęzi należy usunąć, by otrzymać prawidłowe rozłożenie całego zespołu pędów. W latach następnych wykonujemy cięcia wzmacniające owocowanie. Kiedy nastąpi pierwszy rok owocowania należy usunąć wszystkie zawiązki owoców. Skoncentruje ten zabieg siłę drzewa na wzroście. W drugim roku obcinamy pod koniec lipca wszystkie młode pędy na wierzchołkach gałęzi bocznych (z wyjątkiem przewodnika) na wysokości piątego liścia od podstawy. Pozwoli to średnicom gałęzi wzrosnąć. Obcinamy również wszystkie młode pędy nad trzecim oczkiem, aby wzmocnić proces owocowania.
Tworzenie palemki
Końcowym efektem formowania korony tym sposobem jest uzyskanie drzewa o czterech gałęziach w kształcie dwóch liter U, jedna wewnątrz drugiej.
Podczas sadzenia drzewa budujemy kratownicę. Rozciągamy w tym celu poziomo ocynkowane druty w odstępach 40 cm. Drzewko przycinamy na wysokość 30-40 cm. Zachowujemy przy tym trzy oczka umiejscowione w płaszczyźnie cięcia, które w następnym roku staną się gałęziami. Pozostałe usuwamy nożykiem. W zimie, na pierwszym poziomym drucie montujemy drewnianą listwę o szerokości 1 cm i drugą, pionową, wzdłuż pnia. Wiosną, kiedy oczka przeobrażą się w ulistnione pędy, rozpinamy każdą gałąź na listwach; przewodnik pionowo, natomiast obie gałęzie boczne symetrycznie po prawej i lewej stronie. W czerwcu, z obu stron pnia ustawiamy dwie pionowe listwy w odległości 60 cm. W połowie lipca należy podwiesić na nich szczyty gałęzi bocznych tak, by unieść je pod kątem 90 stopni. W miarę rozwoju gałęzi pionowych rozpinamy je na listwach. Następnej zimy na poziomie drugiego drutu trzeba przyciąć przewodnik. Pozostawiamy tylko dwa oczka, położone z obu stron pnia. W przyszłym roku wyrosną z nich dwie gałęzie boczne. Pozostałe młode pędy systematycznie obcinamy. Podczas kolejnego sezonu postępujemy podobnie, celem ukształtowania drugiego poziomu palemki. Listwy pionowe usadowiamy w odległości 30 cm, po obu stronach pnia.
Należy pamiętać, aby w czasie całego procesu cięć formujących przewodnik był trochę krótszy niż gałęzie boczne.