Joga to system duchowy wyrosły w starożytnej kulturze Indii, ale nie jest ściśle związany ani z hinduizmem, ani z żadną konkretną religią. Joga jest wartością ponadnarodową i ponadreligijną jest to rozbudowany i precyzyjny system osobistego rozwoju polegający na jednoczesnym doskonaleniu ciała, umysłu i ducha.
Słowo joga pochodzi od sanskryckiego rdzenia yuj i znaczy wiązać, scalać, łączyć, połączyć i zjednoczyć. Dzięki integracji na płaszczyźnie osobowości psychicznej, fizycznej i emocjonalnej, własną pracą można korzystnie wpływać na swój stan zdrowia oraz poprawić relację z otoczeniem.
Głównie z tego powodu mieszkańcy Ameryki i Europy Zachodniej zaczęli odkrywać tajniki jogi, by wyzwolić się ze stresu, ograniczeń, blokad tkwiących w człowieku. Przy zwiększonej konsumpcji, społeczeństwo zapomniało o swojej prawdziwej naturze, a wewnętrzny strach nie pozwalał rozwijać świadomości.
Zainteresowanie na Zachodzie kulturą Wschodu oraz technikami dążącymi do doskonałości, utrzymania harmonii między duchem a ciałem, miały swój początek w latach 70. XX wieku, kiedy młode pokolenie, głównie hippisowskie, zaczęło szukać sensu życia i duchowości opartego na ideach wolności, wspólnoty i pacyfizmu. Pierwszymi propagatorami jogi było The Beatles oraz inni artyści tamtych lat.
Joga jest o wiele głębsza niż wykonywanie imponujących i robiących wrażenie pozycji, jest czymś znacznie szerszym niż udoskonalaniem fizycznego ruchu. Jest poszukiwaniem siebie w głąb własnego ciała. Praktykowanie asan (pozycji) jest tylko uwolnieniem naszego ciała od wszelkich blokad, by stało się lekkie i silniejsze. Później rozpoczyna się wędrówka w odnalezieniu świadomości, podświadomości, własnego „ja” i kontaktu z Bogiem.
Stan umysłu wpływa na stan ciała, a jednocześnie stan ciała wpływa na nasz umysł. Istnieje 8 stopni praktyki jogi pozwalających dotrzeć do doskonałości:
1. YAMA – przestrzeganie podstawowych zasad moralnych
Są to uniwersalne zasady, które z grubsza powinny odróżniać człowieka od zwierzęcia i na których opiera się większość religii oraz cała świecka etyka, a mianowicie:
Ahimsa – czyli nie krzywdzić, nie używać przemocy
Asteya – czyli nie kraść
Satya – czyli nie kłamać, żyć w prawdzie
Brahmacarya – czyli powściągać instynktowne żądze
Aparigraha – czyli nie skupiać się na gromadzeniu, nie być chciwym
2. NIYAMA – przestrzeganie podstawowych założeń indywidualnej samodyscypliny
Założenia te również mają zadziwiająco wiele wspólnego z regułami wielu religii i zaleceniami całkiem współczesnych psychologów.
Sauca – czystość, w rozumieniu ciała i umysłu, unikanie szkodliwych używek, niezdrowego jedzenia i negatywnych myśli
Santosa – zadowolenie z tego co mamy, zachowanie spokoju umysłu
Tapas – zapał, wysiłek, wytrwałość w dążeniu do celu
Svadhaya – obserwacja swoich reakcji, zachowania, emocji, badanie, samokształcenie
Isvara pranidhana – poddanie się doświadczeniom życia, przyjmowanie rzeczywistości
Uniwersalne zasady moralne, wskazówki dotyczące samodyscypliny i samodoskonalenia są niezbędnym fundamentem właściwej, przynoszącej korzyści praktyki. Rozwijanie w sobie 5 yam i 5 niyam pozwala żyć w zgodzie ze sobą i w harmonii z otoczeniem.
3. ASANA – praktykowanie pozycji jogi
Ćwiczenie asan czyli pozycji jogi to właśnie ta „gimnastyka”, z którą joga jest powszechnie kojarzona na Zachodzie. Asany wzmacniają mięśnie, uelastyczniają stawy, dodają energii poprzez przyspieszenie przemiany materii i przepływu płynów ustrojowych, oczyszczają organizm na poziomie fizjologicznym dzięki masowaniu organów wewnętrznych. Pomagają rozwijać świadomość ciała, są sztuką samoobserwacji, poznawania własnych ograniczeń i pracy z nimi na fizycznym poziomie. Właściwa praktyka daje poczucie stabilności, spokoju, psychicznej równowagi i siły wewnętrznej, odblokowuje emocjonalne napięcia spowodowane stresem.
4. PRANAYAMA – czyli kontrola oddechu
Pranajama to ćwiczenia oddechowe integrujące ciało i umysł. Powinny być praktykowane po opanowaniu pewnego poziomu w wykonywaniu asan. Kontrola i różne sposoby oddychania dopełniają procesu samooczyszczania i usuwania napięć z ciała.
Kolejne stopnie rozwoju świadomości człowieka to:
5. PRATYAHARA – powściągniecie zmysłów
6. DHARANA – koncentracja
7. DHYANA – medytacja
8. SAMADHI – owoc praktyki, stan nadświadomości, zjednoczenie z Boskością
Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar jest jednym z najwybitniejszych współczesnych nauczycieli jogi. Praktykuje i naucza już od ponad 70 lat. Dzięki jego metodzie miliony osób na całym świecie rozpoczęło praktykę jogi.
Charakterystyczna jest też metodyka nauczania wprowadzona przez tego charyzmatycznego nauczyciela. Nauczanie asan zaczyna się od pozycji stojących, które oprócz wielu pozytywnych działań zdrowotnych, przede wszystkim pozwalają odczuć fizyczną i psychologiczną stabilność. Dopiero po opanowaniu podstawowych pozycji stojących, stopniowo wprowadza się następne grupy asan: siady, skłony do przodu, skręty, pozycje odwrócone, wygięcia do tyłu, pozycje brzuszne. Po ugruntowaniu się w praktyce asan, Guruji zaleca rozpoczęcie praktyki pranajamy (kontroli oddechu). Dla podejścia Iyengara charakterystyczne jest to, że cały system ośmiostopniowej jogi Patańdżalego znajduje odzwierciedlenie właśnie w pozycjach jogi i kontroli oddechu. A zatem asana czy pranajama nie są tu zwykłym ćwiczeniem, a swoistą medytacją, w której odbija się zjednoczony stan ciała, umysłu i oddechu, zmysły są powściągnięte, a pole świadomości oczyszczone. Sam Guruji kontynuuje nieprzerwanie swoją praktykę, emanując niesłychaną na swój wiek witalnością.
O sobie mawia: „Gdy praktykuję, jestem filozofem; gdy nauczam, jestem naukowcem; gdy demonstruję – jestem artystą.“