Lunatykowanie, znane również jako somnambulizm, to zaburzenie snu, należące do rodziny Parasomnii. Zjawisko to polega na chodzeniu w czasie snu. Wynika ono z niedojrzałości centralnego układu nerwowego. Uznawane za niegroźne, często występuje u dzieci. Jednak, gdy pojawia się u dorosłych, jest uznawane za chorobę. Ocenia się, że około 18% populacji ma skłonności do chodzenia we śnie.
Lunatykowanie może przejawiać się w sposób łagodny, jak siedzenie na łóżku, chodzenie do łazienki, czy sprzątanie. Może jednak przerodzić się w niebezpieczniejsze działania, takie jak gotowanie, gwałtowne gesty, jazda autem, czy nawet zabójstwo. Na filmach często widzimy, gdy lunatykująca osoba staje na parapecie okna lub na dachu i w ostatniej chwili zostaje uratowana.
Ogólnie rzecz biorąc przypadki lunatykowania składają się z prostych, powtarzających zachowań, jednak zdarzają się osoby, które wykonują złożone zachowania podczas snu. W roku 2004 eksperci medycyny snu w Australii stwierdzili, że z powodzeniem leczyli kobietę, która chciała uprawiać seks z nieznajomymi. W 2008 roku zaś zostały opublikowane informacje o kobiecie, która wysłała zaproszenie do znajomych zapraszając ich na obiad i drinki. Lunatycy często nie pamiętają zdarzenia, ponieważ nie są świadomi wykonywanych czynności. Mimo, iż ich oczy są otwarte, ekspresja nieznaczna. Chodzenie we śnie może trwać od 30 s do nawet 30 min. Znane są przypadki, gdy ludzie budzą się w totalnie innym miejscu, np. na zewnątrz. Jak wiadomo, nie jest to bezpieczne.
Niektórzy eksperci uważają, że rozwój lunatykowania wiąże się z opóźnieniem w dojrzewaniu. Do lat 17 można też zaobserwować delta fale, ich obecność może sugerować niedojrzałość w ośrodkowym układzie nerwowym i może być przyczyną lunatykowania. Chodzenie we śnie powtarza się głównie w rodzinach, odsetek dzieci wzrasta do 45%, jeśli jedno z rodziców cierpiało na tą przypadłość, zaś do 60% jeśli w przypadku obojga rodziców. Nie tylko czynniki genetyczne, ale także środowiskowe mogą wywoływać lunatykowanie. Gorączka, nadmierne zmęczenie, czy stosowanie niektórych środków nasennych. Istnieją leki, które mogą być stosowane przez lunatyków, zawierają niewielkie dawki benzodiazepinu. Doradza się też, aby wszelkie niebezpieczne przedmioty trzymać z dala od miejsca spania lunatykującego. Można zainstalować również blokujące drzwi i okna.
Istnieją sprzeczne poglądy na temat szkodliwości budzenia lunatyka. Niektórzy twierdzą, że lunatyków należy delikatnie kierować w stronę łóżka, nie budząc ich. Inni twierdzą, że lunatyk budząc się może doprowadzić ich dezorientację, ale nie jest szkodliwe.