Zazwyczaj wszystko zaczyna się od drobnych uwag i uszczypliwości. Z czasem zamienia się w coraz bardziej nieznośne dla ofiary zachowania, które źle wpływają na jej psychikę. Mobbing to zjawisko, o którym w ostatnich latach mówi się coraz więcej. Z naszego poradnika dowiesz się, czym przejawia się i jak radzić sobie z prześladowaniem w miejscu pracy.
Czym jest mobbing w pracy? Definicja pojęcia
Jest jednym z najbardziej nagannych zachowań w środowisku pracy. Sam termin pojawił się już w latach 80 XX wieku i odnosił się do przejawów agresji w zakładach, które skutkowały naruszeniem godności pracownika i jego przekonaniem o braku kompetencji do wykonywanych obowiązków. Dziś o mobbingu mówi się coraz częściej – w mediach, literaturze z zakresu zarządzania ludźmi czy praw pracowniczych. Nie każdy jednak wie, czym charakteryzuje się i przejawia omawiane zjawisko.
Najważniejszą definicję mobbingu zawiera Kodeks Pracy. Według art. 94. § 2. są to „działania lub zachowania dotyczące pracownika, lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie, lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.
Co ważne, aby doszło do mobbingu w pracy, muszą wystąpić pewne warunki np. hierarchiczna struktura zależności służbowych, zamknięte środowisko czy zależność władzy. Mobberem w życiu zawodowym może okazać się zarówno szef, jak i współpracownik, przełożony czy członek zarządu, a jego zachowanie musi mieć uporczywy, systematyczny, upokarzający, długotrwały i regularny charakter.
Mobbing w miejscu pracy – przykłady
Wciąż nie do końca rozumiesz, co to jest mobbing? Nie przejmuj się – choć pojęcie zna właściwie każdy z nas, to nie wszyscy potrafią określić, co ono dokładnie oznacza. Zjawisko jest bowiem zarówno specyficznym rodzajem przemocy psychicznej, jak i prześladowaniem pracownika w związku z nadmierną presją w miejscu pracy. Za zachowania mobbingowe, które wpływają na różne aspekty życia zawodowego, możemy uznać:
1. Działania wpływające negatywnie na proces komunikacji:
• ignorowanie, które objawia się np. brakiem reakcji na zadane pytania;
• odebranie możliwości wyrażania opinii i własnego zdania na ważne tematy;
• systematyczne krytykowanie wykonywanych obowiązków;
2. Działania wpływające niekorzystnie na relacje międzypracownicze:
• izolowanie pracownika od innych kolegów z pracy;
• przeszkadzanie w utrzymywaniu relacji między współpracownikami;
• ostentacyjne lekceważenie pracownika;
3. Działania wpływające źle na postrzeganie osoby mobbingowanej w środowisku pracy:
• rozsiewanie plotek oraz fałszywych informacji;
• upokarzanie, poniżanie i ośmieszanie w obecności innych osób;
• niemająca podstaw i uzasadnienia krytyka wyrażana publicznie;
4. Działania wpływające negatywnie na pozycję zawodową poszkodowanego:
• zlecanie zadań, które nie leżą w zakresie obowiązków pracownika i są poniżej jego kompetencji,
• zmuszanie do pracy po godzinach i wykonywania zbyt dużej ilości trudnych zadań,
• odbieranie zatrudnionemu wcześniej zleconych prac,
5. Działania wpływające niekorzystnie na zdrowie ofiary mobbingu:
• zlecanie prac szkodliwych i zagrażających życiu;
• zmuszanie do wykonywania pracy po godzinach;
• przemoc fizyczna czy psychiczna oraz molestowanie seksualne.
Jak widzisz, możemy rozróżnić wiele przejawów mobbingu. Osoba, która doświadcza takich działań, może czuć się bezradna, bezsilna i odrzucona. Ważne, aby w tym czasie nie tylko uzyskała wsparcie np. psychologa, ale również podjęła kroki prawne.
Jak udowodnić mobbing w pracy?
Powyżej przestawiliśmy przykłady mobbingu w pracy. Jeśli odczuwasz tego typu zachowania regularnie przez dłuższy czas, to musisz reagować. Pierwszym krokiem do obrony przed działaniami mobbingowymi jest postawa asertywna – należy pokazać sprzeciw swojemu oprawcy. Gdy sytuacja nabiera uporczywego charakteru, należy podzielić się problemem z bliskimi i wejść na drogę prawną.
Gdzie zgłosić mobbing w pracy? Jeśli mobberem jest współpracownik, to bezzwłocznie należy powiadomić o tym pracodawcę. Jego obowiązkiem jest bowiem przeciwdziałanie takim zachowaniom w firmie. W większych przedsiębiorstwach mamy często do czynienia z polityką antymobbingową, która jasno wskazuje jakie działania są nieakceptowane w biurze czy zakładzie.
W przypadku, gdy osobą prześladującą jest szef, to zjawisko należy zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy lub do stowarzyszeń antymobbingowych. Wsparcia może udzielić również doświadczony terapeuta. Pamiętajmy, aby zapisywać i dokumentować w miarę możliwości wszelkie przejawy i objawy mobbingu poprzez własne notatki, maile czy dokumentację medyczną. W trakcie postępowania sądowego należy mieć również świadków, którzy będą zeznawać na korzyść ofiary i pomogą udowodnić mobbing.
Przeczytaj również: najskuteczniejsze sposoby na radzenie sobie ze stresem w pracy.
Źródło: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00181