Wiele razy w kontekście różnego rodzaju problemów prawnych, niekoniecznie naszych, gdy osoba, która w takie tarapaty wpadła mówi, iż po prostu czegoś nie wiedziała, słyszymy odpowiedź prawników: Ignorantia iuris nocet. Po polsku: Nieznajomość prawa szkodzi. Jednak, jak pokazuje rzeczywistość, nie w każdej gałęzi prawa tak jest.
Weźmy pod uwagę prawo pracy czy chociażby prawo cywilne. Ale nie tylko. Zasada ignorantia iuris nocet jest obecna także w prawie ubezpieczeniowym czy prawie budowlanym. Jednak pamiętać musimy, iż nigdy podmiotowi, który ma nad nami władzę, nie wolno wykorzystać nieznajomości przez nas prawa na naszą niekorzyść. Dlatego przed podpisaniem jakiegokolwiek dokumentu, z którego będą wynikały nałożone na nas obowiązki, ale także z pisma, które przyzna nam jakieś prawa, upewnijmy się, że druga strona rozwiązała wszelkie nasze wątpliwości na jakikolwiek temat. Człowiek jest istotą, która ma czasami problem z zadawaniem pytań. Wynika to z wielu czynników. A to ktoś jest nieśmiały, a to nie chce być uznany za ignoranta, a to wreszcie nie ufa drugiej stronie i woli na dany temat dokształcić się we własnym zakresie. W przypadku, gdy chodzi jednak o nasz interes, czy to finansowy, czy to prawny nie możemy czuć strachu ani nie wolno nam unosić się honorem. Pytajmy!
Istnieje jednak dziedzina prawna, w której w przeciwieństwie do prawa cywilnego, prawa spółdzielczego czy handlowego, zasada mówiąca o tym, iż nieznajomość prawa szkodzi, w ogóle nie występuje. Tą dziedziną jest prawo administracyjne. Kodeks postępowania administracyjnego wyraźnie stanowi w artykule dziewiątym, iż organ administracji publicznej ma obowiązek informowania (wyczerpującego) stron postępowania o wszelkich okolicznościach zarówno prawnych, jak i faktycznych, które mogą wiązać się z ich prawami lub obowiązkami. Dalej artykuł dziewiąty KPA stanowi, iż organ administracji publicznej nie może wykorzystywać zasady ignorantia iuris nocet i jest zobowiązany do udzielania na każdym etapie postępowania, niezbędnych wskazówek i wyjaśnień jego stronom.
Warto pamiętać, że człowiek, w starciu z systemem prawnym, nie jest całkowicie bezbronny. Wiedza taka niewątpliwie wpłynie pozytywnie na poziom naszego zaufania do instytucji państwowych.