Podatek dochodowy od osób fizycznych to forma podatku bezpośredniego, która obejmuje dochody osoby fizycznej. Obecnie wyróżnia się dwa typy świadczeń - cedularne oraz globalne.
Podstawę opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi suma dochodów z poszczególnych źródeł przychodów. Dochód ustawodawca definiuje jako dodatnią różnicę pomiędzy przychodami, a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.
Skala podatkowa określana w ustawie nie posiada zastosowania do dochodów w formach uproszczonych, a jedynie w odniesieniu do zasad ogólnych. Stawka podatkowa określa wysokość podatku w stosunku do jej podstawy i wynosi odpowiednio 18% lub 32% w zależności od sumy przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Płatnicy podatku PIT składają zeznania podatkowe na odpowiednich drukach, które udostępnione są na specjalnej elektronicznej platformie. W związku z wybraną formą działalności gospodarczej formularze przybrać mogą szczególną formę na przykład ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej.
PIT-36 to jeden z formularzy, jaki rozlicza się za działalność gospodarczą lub najem. Z tej deklaracji korzystają podatnicy, którzy w danym roku podatkowym prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną na ogólnych zasadach lub uzyskali przychody z najmu, dzierżawy lub z innych umów o podobnym charakterze. Inne formularze, z których skorzystać może przedsiębiorca to między innymi PIT/B, PIT/D, PIT/M, PIT/O oraz PIT/ZG i PIT/Z. Wymienione deklaracje stanowią jedynie niewielką część dokumentacji podatku PIT, jaka składana jest do urzędów i organów podatkowych.
Ministerstwo Finansów wciąż przegląda, kontroluje i sprawdza formularze, w celu wprowadzenia nowych rozporządzeń. Nowe wzory dokumentów PIT-NZ, PIT-NZS oraz PIT-NZI zostały udostępnione dla podatników z rozporządzeniem z dnia 30 maja 2019 roku.
Opublikowane rozporządzenia odnoszą się bezpośrednio do podatku od wyjścia i opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych. Deklaracje zawierają najistotniejsze informację dotyczące wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków, deklaracje o wysokości dochodu osiągniętego przez przedsiębiorstwo w spadku, a także informację o wysokości rynkowej składnika majątku określonego w państwie członkowskim Unii Europejskiej do celów opodatkowania podatkiem równoważnym.
Wzory formularzy PIT-NZ, PIT-NZS oraz PIT-NZI zastosować można do dochodów osiągniętych od stycznia 2019 roku.
Nowe formularze podatkowe PIT-NZ wprowadzają podatek od niezrealizowanych zysków, jakie powiązane są z exit taxem. W efekcie w życie weszła nowelizacja w roku 2019 do ustawy o PIT, która wprowadza przepisy przewidujące opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych. Nowa deklaracja PIT obejmować będzie podatników, którzy przenoszą do innego państwa aktywa, zakład lub zmieniają rezydencję podatkową. Wprowadzenie nowelizacji miało na celu uniknięcie przypadków utraty przez dotychczasowe państwo siedziby, zarządu lub miejsca zamieszkania podatnika.