Zawał serca to w wielu przypadkach wynik zaniedbań wcześniej powstałych schorzeń i dolegliwości, które nieleczone prowadzą do nadwyrężenia mięśnia sercowego. Jest jedną z najczęstszych przyczyn zachorowalności i zgonów na całym świecie, często powoduje przedwczesną śmierć. Dotyka przede wszystkim osoby po 40 roku życia, bez względu na płeć.
Lekarze zwracają uwagę, że dużo bardziej narażone są osoby, które regularnie palą papierosy, spożywają alkohol w dużych ilościach, mają cukrzycę, cierpią na otyłość i mają podwyższony poziom cholesterolu. O dziwo, na ryzyko wystąpienia zawału serca wpływ mają również infekcje, które osłabiają organizm, w tym również serce, przez co staje się ono bardziej podatne na wszelkie schorzenia. Tak samo osoby pracujące fizycznie są bardziej narażone.
Jak powstaje zawał serca? Jest to konsekwencja nieleczonych przypadłości, takich jak dusznica bolesna, choroba niedokrwienna serca, miażdżyca, lub inne, znacznie rzadsze niż wymienione przyczyny. Powstaje on w wyniku niedokrwienia mięśnia sercowego – zmniejsza się poziom krwi pompowanej do serca, serce musi wytężać pracę, by zmniejszoną ilość krwi pompować szybciej i mocniej, przez co bardzo się nadwyręża, by w końcu zablokować funkcjonowanie mechanizmów i doprowadzić do obumarcia mięśnia sercowego, czego następstwem jest bolesna śmierć. Potocznie jest to martwica serca.
Zawał serca objawia się przede wszystkim bardzo silnymi, długotrwałymi bólami w klatce piersiowej. Mogą one trwać nawet do 20 minut. Osoby, które przeszły zawał określają ten ból jako kujący, ściskający, miażdżący, rwący, palący, rozrywający, rozpierający, tępy i odbierający dech. Zawał serca powstaje bardzo często podczas wykonywania prac fizycznych lub przez jakiekolwiek ruchy np. spacer, wchodzenie po schodach, a także w sytuacjach stresowych, gdzie górę biorą emocje. Ból utrzymuje się nawet, kiedy zaprzestaniemy wysiłku lub przestaniemy się denerwować. Odczuwany jest tuż za mostkiem, a jego siła może promieniować na wiele pobliskich obszarów, co może powodować ból barków, ramion, łokci, a nawet dłoni, szyi, gardła, szczęk, pleców oraz brzucha. Niekiedy towarzyszą temu nudności, wymioty, choć nie są częstymi objawami. Chorzy, w trakcie ataku często są przerażeni, oblewają się potem. Może powodować osłabienie, a czasem i utratę przytomności. Tętno jest przyspieszone, choć ciśnienie krwi może być zarówno niskie, normalne jak i wysokie. Zawał może pojawić się także w stanie spoczynku, co jest bardzo niepokojącym objawem. Zawał jest bardzo częstą przyczyną śmierci, choć są ludzie, którzy go przeżyli, jednak są oni dwa razy bardziej narażeni na kolejne ataki, które niestety źle się kończą (zwykle dlatego, że ignorują pierwszy atak).
Co robić, gdy ktoś w otoczeniu dostanie ataku serca? Przede wszystkim szybka reakcja, czyli wezwanie pogotowia, a następnie hospitalizacja. Nie powinniśmy zawozić chorego własnym samochodem – ambulans wyposażony jest w odpowiedni sprzęt, którym interniści od razu mogą rozpocząć akcje reanimacyjne. Zanim jednak przyjedzie karetka, należy otworzyć okna i drzwi, by zwiększyć dopływ tlenu. W przypadku utraty przytomności położyć chorego w pozycji półleżącej, a w międzyczasie przygotować dokumenty dla lekarzy. Szybka reakcja może uratować życie chorego!
Leczenie tego typu dolegliwości to przede wszystkim terapia lekowa. W przypadku bardziej zaawansowanych dolegliwości stosuje się angioplastykę, wszczepianie by-passów, laseroterapię lub przeszczep serca.