Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej
Katedra Chirurgii Pediatrycznej
Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii
Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Historia krakowskiego ośrodka kardiochirurgii:
Początki kardiochirurgii wad wrodzonych (dorosłych i starszych dzieci) miały miejsce w
II Katedrze i Klinice Chirurgicznej Jana Oszackiego. Wielkie zasługi w tej dziedzinie położył Wacław Sitkowski, który w latach 1964-1974, raz w tygodniu, przyjeżdżał z Warszawy, aby przeprowadzać niektóre operacje wad wrodzonych serca. Odpowiedzialny za przygotowanie chorych przedoperacyjne i prowadzenie ich po operacjach był Jerzy Lewandowski, asystujący ponadto do niemal wszystkich operacji. W roku 1966 z Kliniki Chirurgicznej prowadzonej przez Oszackiego odchodzi Eugenia Zdebska, przenosząc się do Kliniki Chirurgii Dziecięcej w nowo powstałym Instytucie Pediatrii AM. W roku 1967 przeprowadza operacje podwiązania przetrwałego przewodu tętniczego. W operacjach tych pomaga jej Wacław Sitkowski. Pierwszego jednak podwiązania przewodu tętniczego dokonuje w 5 grudnia 1967 roku Jan Grochowski, będący kierownikiem Kliniki Chirurgii Dziecięcej. Pierwsze zespolenie systemowo-płucne sposobem Blalock-Taussig przeprowadza w tejże klinice Wacław Sitkowski – 21.11.1969.
W latach 1970 – 1975 konsultantem kardiochirurgii w Klinice została Irena Smólska, pomagając
w rozwoju kardiochirurgii dziecięcej, wprowadzając też nowe techniki operacyjne. Była inicjatorem integracji zespołów lekarskich pracujących dla potrzeb kardiochirurgii dziecięcej – tj. kardiologów, radiologów, chirurgów dziecięcych i anestezjologów. Smólska przeprowadza 21 maja 1971 roku pierwszą w Krakowie operację zwężenia cieśni aorty u dziecka z zespoleniem koniec-do-końca,
a 8 grudnia 1972 operację Blalocka-Henlona.
W pierwszej dekadzie pracy zespołu torako-kardiochirurgów w krakowskiej Klinice Chirurgii Dziecięcej przeprowadzano ponadto rozdzielanie pierścienia naczyniowego, operacje Dammana (banding tętnicy płucnej), Glenna, wszczepienie rozrusznika serca oraz zamknięte walwulotomie zastawki tętnicy płucnej. W zespole kardiochirurgicznym pracują w tym czasie. W roku 1977 Zdebska rozpoczyna pierwsze operacje w krążeniu pozaustrojowym.
Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej w Krakowie została powołana 1 października 1980 roku, na bazie Kliniki Chirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii,
a pierwszym kierownikiem Kliniki została Eugenia Zdebska, która pełniła tę funkcję do 1998 roku. W pierwszych latach działalności Kliniki, pod kierunkiem Zdebskiej pracowali: Andrzej Napora (do 1975), Halina Aleksandrowicz (przeszła do zespołu chirurgii dziecięcej w r. 1981), Edward Malec (do 2007), Alicja Młynarska (do 1986), Wojciech Olszewski (do 1998), Jacek Pająk (do 2003), Janusz Skalski (do 1990), Zygmunt Turlej (do 1990, zm. w 1991), Marek Wites (do 1988).
W 1977 roku w ramach programu „Project Hope” rozpoczęto współpracę z Kliniką Kardiochirurgii Dziecięcej Szpitala Dziecięcego w Bostonie (Children’s Hospital, Harvard Medical School). Zespół kardiochirurgów i kardiologów dziecięcych pod kierunkiem Williama I. Norwooda wielokrotnie odwiedzał Klinikę Krakowską i przeprowadzał szkolenia personelu medycznego. Od 1982 roku „Project Hope” finansował staże szkoleniowe w szpitalach dziecięcych w Bostonie i w Filadelfii dla lekarzy Kliniki: anestezjologów i chirurgów, a także pielęgniarek oraz techników krążenia pozaustrojowego. Współpraca ta była początkiem ery nowoczesnej kardiochirurgii dziecięcej w Krakowie. W tym okresie rozpoczęto przeprowadzanie korekcji wad serca w krążeniu pozaustrojowym i hipotermii. Zapoczątkowano wykonywanie m.in. takich operacji jak: zamknięcie ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej (1.06.1977) i międzykomorowej, całkowita korekcja zespołu Fallota (8.06.1977), otwarta walwuloplastyka zastawek serca, korekcja przełożenia wielkich pni tętniczych sposobem Senninga (30.04.1980) i Jatene (27.04.1978), korekcja całkowitego nieprawidłowego spływu żył płucnych, operacja Fontana, wszczepienie sztucznej zastawki, operacja Rastellego, operacja hemi-Fontan oraz operacja Norwooda (4.05.1989).
W 1978 roku w klinice krakowskiej po raz pierwszy dokonano operacji wady serca w hipotermii głębokiej z zatrzymaniem krążenia. Do pionierskich operacji przeprowadzonych w Krakowie należy zaliczyć korekcję anatomiczną przełożenia wielkich pni tętniczych (sp. Jatene, arterial switch) oraz zakończoną powodzeniem operację zespołu niedorozwoju lewego serca (I etap, sposobem Norwooda). W 1997 roku Klinika wprowadziła metodę wspomagania krążenia
z pozaustrojowym utlenowaniem krwi po operacjach złożonych wad serca (ECMO), która przyczyniła się do uratowania wielu dzieci.
W 1997 roku W. I. Norwood za swą przeszło 20. letnią działalność na rzecz Kliniki w Krakowie został uhonorowany przez Uniwersytet Jagielloński tytułem Doctor Honoris Causa. Klinika współpracowała z prowadzonym przez W. I. Norwooda - The Nemours Cardiac Center Alfred du Pont Institute w Wilmington (USA).
W 1988 roku z Kliniki odchodzi Marek Wites przenosząc się do Katowic – Ochojca a w dwa lata później, również do Katowic, odchodzi Janusz Skalski. Po odejściu Zdebskiej na emeryturę
1 grudnia 1998 roku, kierownikiem Kliniki zostaje Edward Malec i funkcję tę pełni do czerwca 2007. Po rezygnacji E. Malca kierownictwo Kliniki obejmuje Janusz Skalski.
Klinika specjalizuje się we wczesnych, noworodkowych korekcjach wad serca oraz etapowym leczeniu serca jednokomorowego, w tym „zespołu hipoplazji lewego serca”.
Rocznie wykonywanych jest ok. 450 operacji, w tym ok. 350 to operacje przeprowadzane w krążeniu pozaustrojowym. W roku 2008 planowane jest zwiększenie liczby wykonywanych operacji do ok. 500 rocznie, a po modernizacji bloku operacyjnego – do 600. Jako ośrodek referencyjny obejmuje leczeniem specjalistycznym dzieci z makroregionu południowo-wschodniego.
Za osiągnięcia na polu leczenia złożonych wad serca zespół Kliniki pod kierunkiem Edwarda Malca otrzymał na dorocznym zjeździe Europejskiego Towarzystwa Torako-Kardiochirurgów
w 2002 roku prestiżową nagrodę (Congenital Heart Surgery Award).
Jako ośrodek uniwersytecki Klinika prowadzi zajęcia dydaktyczne dla studentów wydziału lekarskiego oraz zajmuje się szkoleniem lekarzy specjalizujących się w zakresie kardiochirurgii
z kraju i zagranicy. Przy Klinice działa Studenckie Koło Naukowe, którego członkowie aktywnie uczestniczą w dorocznych Studenckich Konferencjach Naukowych.
Klinika krakowska została dwukrotnie wyróżniona zaszczytnymi wyróżnieniami:
1989 - Nagroda Miasta Krakowa za pracę pt.: „Postępy w leczeniu operacyjnym wad wrodzonych serca u dzieci najmłodszych" (autorzy: E. Zdebska, J. Skalski, M. Wites, E. Malec).
2002 – Nagroda Europejskiego Towarzystwa Torako-Kardiochirurgów dla E. Malca wraz
z zespołem (Congenital Heart Surgery Award).
|
Działalność Kliniki obejmuje 3 kierunki: leczniczy, dydaktyczny i naukowy.
Klinika specjalizuje się we wczesnych, noworodkowych korekcjach wad serca oraz etapowym leczeniu serca jednokomorowego. W swym dorobku posiada największą w Polsce i jedną z większych w Europie grupę dzieci z zespołem niedorozwoju lewego serca, które udało się uratować. Rocznie wykonywanych jest ok. 450 operacji, w tym ok. 350 to operacje przeprowadzane w krążeniu pozaustrojowym. Jako ośrodek referencyjny obejmuje leczeniem specjalistycznym dzieci z makroregionu południowo-wschodniego. Korekcje złożonych wad serca przeprowadzane są u dzieci z całej Polski oraz z zagranicy (Rosja, Białoruś, Ukraina, Libia).
Jako ośrodek uniwersytecki Klinika prowadzi zajęcia dydaktyczne dla studentów wydziału lekarskiego oraz zajmuje się szkoleniem lekarzy specjalizujących się w zakresie kardiochirurgii z kraju i zagranicy [Mińsk (Białoruś), Lwów (Ukraina), Bratysława (Słowacja), Bonn (Niemcy)]. Przy Klinice działa Studenckie Koło Naukowe, którego członkowie aktywnie uczestniczą w dorocznych Studenckich Konferencjach Naukowych.
W najbliższych latach ośrodek nadal będzie się zajmował doskonaleniem technik operacyjnych złożonych wad serca, opracowywaniem skuteczniejszych metod mechanicznego wspomagania krążenia oraz będzie brał udział w programie izolacji komórek macierzystych z noworodkowego mięśnia sercowego. Poszerzana jest współpraca z ośrodkami prenatalnej diagnostyki kardiologicznej. Rozpoczęto program operacji plastyki zastawki aortalnej z pełną rekonstrukcją lewego ujścia tętniczego oraz program operacji plastcznych zastawek przedsionkowo-komorowych z użyciem biodegradowalnego pierścienia.
W czerwcu 2008 zaplanowano zorganizowanie "warsztatów szkoleniowych" dla grona polskich kardiochirurgów dziecięcych dotyczące postepów w wieloetapowym leczeniu serca jednokomorowego (w tym zespołu hypoplazji lewego serca). Udział w spotkaniu zadeklarowali najwybitniejsi zachodni specjaliści w tej dziedzinie (m.in. Paul Weinberg, Marc R. DeLeval, Christian Pizarro).
W najbliższym czasie zespół Kliniki będzie współuczestniczyć w organizacji nowego oddziału kardiochirurgii dziecięcej w Emiratach Arabskich (Dubaj): zaplanowano szkolenie personelu zarówno w Krakowie jak i w Dubaju; w pierwszym etapie współpracy przeprowadzane będą operacje złożonych wad serca u dzieci arabskich w ośrodku krakowskim.
|
- 1980-1998 - prof. dr hab. Eugenia Zdebska
Ur. 15.12.1930 r.
1950-1955 - studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Krakowie
1959 - I stopień specjalizacji z chirurgii ogólnej
1963 - I stopień specjalizacji z chirurgii dziecięcej
19.10.1964 - stopień doktora nauk medycznych
1967 - II stopień specjalizacji z chirurgii dziecięcej
1960 - 1966 - asystent w II Katedrze Chirurgii Ogólnej w Krakowie
1966 - 1980 - asystent, starszy asystent, a następnie adiunkt w Klinice Chirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii w Krakowie
od 1.10.1980 Kierownik Kliniki Kardiochirurgii Dziecięcej w Krakowie
17.10.1980 - stopień doktora habilitowanego
7.04.1991 - tytuł Profesora.
Staże szkoleniowe:
Boston (Harvard Medical School),
Filadelfia,
Houston,
San Francisco,
Londyn (Hospital for Sick Children) Członek:
European Association for Cardio-Thoracic Surgery od 1987 roku,
International Angiology od 1988 roku,
Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego od 1977 roku,
Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych od 1967 roku Współzałożyciel i członek Klubu Kardiochirurgów Polskich
- 1998 - 2007 prof. dr hab. Edward Malec
Ur. 18.03.1954 r.
1973 - 1979 - studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Krakowie.
1979 - 1983 - Studium Doktoranckie w AM w Krakowie oraz asystent w Klinice Chirurgii
Dziecięcej Instytutu Pediatrii AM w Krakowie.
1983 - 1987 - asystent w Klinice Kardiochirurgii Dziecięcej w Krakowie.
1987 - 1998 - adiunkt w Klinice Kardiochirurgii Dziecięcej w Krakowie.
1982 - I stopień specjalizacji z chirurgii dziecięcej
14.12.1984 - stopień doktora nauk medycznych
1987 - II stopień specjalizacji z chirurgii dziecięcej
1990 - specjalizacja z kardiochirurgii
27.05.1994 - stopień doktora habilitowanego
9.05.2001 - tytuł Profesora
Staże szkoleniowe:
1984,1988, 1990, 1991 - Stany Zjednoczone: Filadelfia (Szpital Dziecięcy), Boston (Szpital Dziecięcy),kurs mikrochirurgii (Burlington, Massachusetts).
1986 - Rzym (Szpital im. Dzieciątka Jezus).
1994 - 1997 - praca w Międzynarodowym Instytucie Leczenia Wad Serca w Genolier w Szwajcarii
Członek: Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych
Klubu Kardiochirurgów Polskich
European Society for Cardio-Vascular Surgery
Society for Thoracic Surgeons
Lyons Club
Ważniejsze nagrody:
1989 - Nagroda Miasta Krakowa za pracę pt.: „Postępy w leczeniu operacyjnym wad wrodzonych serca u dzieci najmłodszych”.
2002 - Nagroda Europejskiego Towarzystwa Torako-Kardiochirurgów (Congenital Heart Surgery Award).
2004 - Nagroda Indywidualna Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za "Wprowadzenie nowatorskiej metody kardiochirurgicznej leczenia zespołu niedorozwoju lewego serca".
Od 2007 roku Janusz Hieronim Skalski (ur. 1951 r.)
Urodził się w 1 grudnia 1951 roku w Krakowie. W 1975 ukończył studia a w 1984 uzyskał stopień doktora nauk medycznych na Wydziale Lekarskim AM w Krakowie, na podstawie dysertacji pt. Leczenie wrodzonych ubytków przepony u noworodków. Habilitował się 1996 roku w ŚAM w Katowicach (rozprawa habilitacyjna pt. Metabolizm kolagenu w nadciśnieniu płucnym wywołanym eksperymentalnie oraz w nadciśnieniu płucnym u dzieci leczonych operacyjnie
z powodu wrodzonych przeciekowych wad serca), od 2000 roku jest profesorem.
W latach 1976-1989 pracował w Polsko-Amerykańskim Instytucie Pediatrii AM w Krakowie w Klinice Chirurgii a od 1980 roku w Klinice Kardiochirurgii Dziecięcej, przechodząc przez kolejne szczeble awansu zawodowego i naukowego. W latach 1990-97 zatrudniony w
I Klinice Kardiochirurgii ŚAM w Katowicach-Ochojcu kierowanej przez A. Bochenka. Od 1997 ordynator Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu
(w Katedrze i Klinice Kardiochirurgii i Transplantologii). W latach 2005-2007 pełnił funkcję prodziekana d/s nauki Wydziału Lekarskiego w Zabrzu ŚAM (od 2007 roku ŚUM). W czerwcu 2007 roku objął funkcję kierownika Kliniki Kardiochirurgii Dziecięcej CM UJ w Krakowie.
Wiedzę i umiejętności w zawodzie kardiochirurga doskonalił podczas stażów naukowo-szkoleniowych m.in. w Bostonie (1981/1982, Children’s Hospital Harvard Medical School), Filadelfii (1988), Kilonii (1989/90). Utrechcie (1998), Madrycie (1998), Rzymie (1999). Główne kierunki prac badawczych obejmują zagadnienie dziecięcej kardiochirurgii małoinwazyjnej, wieloetapowego leczenia dzieci z wadą serca o morfologii pojedynczej komory, nadciśnienia płucnego w wadach przeciekowych. Po raz pierwszy w Polsce zastosował wspomaganie krążenia w układzie ECMO u dziecka z pojedynczą komorą serca po operacji Fontana w 1996 roku w Katowicach.
Jest specjalistą II stopnia w zakresie chirurgii dziecięcej (1984) i kardiochirurgii (1990). Autor do chwili obecnej 250 prac naukowych i rozdziałów książkowych (w 13 książkach), ponad 200 prac i doniesień zjazdowych, redaktor naukowy 7 monografii zbiorowych i dwóch podręczników „Kardiochirurgia Dziecięca” (2004) i „Torakochirurgia Dziecięca” (2008, w druku). Współautor znaczącej części książki „Dzieje Kardiologii w Polsce na tle kardiologii światowej”
(2004), autor rozdziałów w kilku innych podręcznikach, publikował ponadto pokaźną ilość opracowań z zakresu historii i filozofii medycyny (ponad 70). W 2007 roku został powołany do Zespołu Ekspertów Narodowego Programu Foresight-Polska.
Wyróżniony m.in.: nagrodą Prezydenta Miasta Krakowa w Dziedzinie Nauki i Techniki
(1987), medalem Fideliter et Constanter (2000) za realizację programu leczenia operacyjnego dzieci z zespołem Downa, Nagrodą Ministra Zdrowia (2004), Złotym Krzyżem Zasługi (2007), dwukrotnie Nagrodami Rektora ŚUM Io stopnia (2006, 2007), uhonorowany tytułem „Lekarz Roku 2007” Rynku Zdrowia, wieloma wyróżnieniami organizacji społecznych.
Członek kilku stowarzyszeń naukowych krajowych i europejskich, uczestniczy w pracy komitetów redakcyjnych m.in. Kardiochirurgii i Torakochirurgii Polskiej, Annales Academiae Medicae Silesiensis, recenzuje prace do czasopism krajowych i zagranicznych (m.in. od 2005 zaproszony jako recenzent Annals of Thoracic Surgery). Członek Klubu Kardiochirurgów Polskich od roku 2007. W latach 1974-1977 był organizatorem i kierownikiem polskich wypraw wysokogórskich (góry Iranu, Hindukusz, Andy).
Poza Z. Religą nauczycielami J. Skalskiego w drodze zawodowej byli: E. Zdebska,
J. Grochowski, W. Norwood, A. Castañeda, A. Bernhardt, A. Bochenek.
|