Prawo ubezpieczeniowe reguluje organizację i zasady działalności zakładów ubezpieczeń oraz prawa i obowiązki stron stosunków ubezpieczeniowych w dziedzinie ubezpieczeń gospodarczych i społecznych.
Prawo ubezpieczeniowe jest złożoną dziedziną prawa. Oznacza to, że składają się na nie normy prawa cywilnego, finansowego, administracyjnego i prawa pracy. Do podstawowych aktów prawnych regulujących prawo ubezpieczeniowe należą: Kodeks cywilny, ustawa o działalności ubezpieczeniowej, ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym, ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym.
Umowa ubezpieczenia to umowa, na mocy której ubezpieczających zobowiązuje się zapłacić składkę, a ubezpieczyciel zobowiązuje się do spełnienia określonych świadczeń w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku. Świadczenia polegają w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (przy ubezpieczeniu majątkowym) lub umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej (przy ubezpieczeniu osobowym.
Odszkodowanie to świadczenie, które ma na celu zrekompensować stratę lub uszczerbek, którego doznała osoba wskutek tego, że jej interesy oraz dobra prawnie chronione zostały naruszone. Może ona dochodzić należnego jej odszkodowania od sprawcy, który jej szkodę wyrządził, od podmiotu odpowiedzialnego z mocy prawa za naprawienie powstałej szkody lub od podmiotu odpowiedzialnego za naprawienie szkody z uwagi na postanowienia wynikające ze stosownej umowy go wiążącej.
Aby osoba poszkodowana mogła domagać się odszkodowania muszą zaistnieć określone przepisami prawa warunki:
• Musi wystąpić szkoda,
• Musi istnieć adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy powstałą szkodą a zdarzeniem ją wywołującym,
• Powstała szkoda musi wynikać ze zdarzenia, z którym związane jest powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej.
Zadośćuczynienie jest świadczeniem przysługującym osobom, które doznały szkód o charakterze niemajątkowym. Jego zasadniczą rolą jest kompensacja (naprawienie krzywdy), która ma za zadanie złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych poszkodowanego. Ważne jest to, że zadośćuczynienie ma charakter jednorazowy.